MỘT CHU KỲ GIẤC NGỦ
Khoa học chia 1 chu kỳ giấc ngủ gồm 2 giai đoạn lớn:
- Giai đoạn NREM (Non Rapid Eye Movement) chiếm 75% - 80% thời gian, gồm 4 giai đoạn nhỏ:
- GĐ1: chuyển từ tỉnh sang ngủ
- GĐ2: chìm sâu hơn vào giấc ngủ
- GĐ3: bắt đầu giấc ngủ sâu, não có sóng delta
- GĐ4: giai đoạn ngủ sâu, não có sóng chậm liên tục
- Giai đoạn REM (Rapid Eye Movement) chiếm 20% - 25% thời gian, đặc trưng bởi cử động mắt rất nhanh.
Một chu kỳ giấc ngủ thường theo dạng: Thức (5%) à GĐ1 & GĐ2 (50%) à GĐ3 & GĐ4 (20%) à REM (20-25%). Mỗi chu kỳ khoảng 80 – 110 phút. Một đêm ngủ thông thường có 4 – 5 chu kỳ.
Trong các giai đoạn giấc ngủ, giai đoạn REM là quan trọng hơn hết. Trong giai đoạn này, não bộ chúng ta sẽ sàng lọc các dữ liệu, ký ức mà chúng ta tiếp thu vào ban ngày. Việc sàng lọc này giúp não bộ loại bỏ những thông tin thừa, vô ích, sắp xếp các dữ liệu quan trọng một cách hợp lý, đồng thời "làm mới" cho bộ não và các cơ quan. Chính điều này giúp cho chúng ta tỉnh táo và sáng suốt khi thức dậy sáng hôm sau.
Nếu giấc ngủ ít khi đạt đến giai đoạn REM, thì đó là một giấc ngủ không chất lượng. Theo tuổi tác, giai đoạn REM càng ngắn dần.
Thời gian ngủ theo tuổi tác
VI THỨC GIẤC
Vi thức giấc là hiện tượng thức giấc cực ngắn, bản thân có thể nhận biết được hoặc không. Khi đó, cơ thể phục hồi lại trương lực cơ đã mất đi khi đang trong 1 giai đoạn giấc ngủ nào đó. Vi thức giấc làm gián đoạn chu kì giấc ngủ. Sau vi thức giấc, cơ thể lại bắt đầu ngủ từ giai đoạn thấp hơn trước đó.
Vi thức giấc làm ta khó đạt đến giai đoạn REM, hoặc chỉ đạt được trong khoảng thời gian ngắn. Điều này không tốt cho sự hồi phục của cơ thể.
CÁC RỐI LOẠN GIẤC NGỦ
Gồm 5 loại:
- Mất ngủ: là rối loạn thường gặp nhất
Không thể đi vào giấc ngủ hoặc không duy trì được trạng thái ngủ.
Chia làm 3 mức độ: mất ngủ thoáng qua (vài đêm), mất ngủ thời gian ngắn (2-3 tuần), mất ngủ mãn tính (trên 1 tháng)
Điều trị: bằng thuốc ngủ
Biểu hiện là các cơn buồn ngủ không cưỡng nổi, đôi khi kèm theo liệt và ảo giác. Có thể xảy ra mọi lúc, từ vài giây đến 30 phút.
Điều trị: không có điều trị tận căn, điều chỉnh lối sống và dùng thuốc để kiểm soát triệu chứng.
- Hội chứng Restless leg syndrome (chân không yên):
Chân có cảm giác ngứa, châm chích, kiến bò xảy ra khi bất động, đặc biệt khi cố gắng ngủ. Triệu chứng chỉ giảm khi di chuyển chân, gãy chân, đi vòng quanh hoặc rửa nước nóng. Nhưng vẫn xuất hiện lại khi ngủ.
Điều trị: không có điều trị tận căn, chỉ dùng thuốc làm giảm triệu chứng.
Là những rối loạn vận động trong lúc ngủ: hoảng sợ, nói mớ, mộng du.
Gồm các dạng: giảm thông khí, ngưng thở do tắc nghẽn, ngưng thở do thần kinh, nhịp thở Cheyne – Stokes.
Không khí vào phổi bị giảm hoặc tắt hoàn toàn rất nhiều lần trong đêm, mỗi lần hơn 10 giây. Ngưng thở gây ra giảm oxi trong máu. Cơ thể phản ứng bằng những cơn vi thức giấc để cố gắng thở trở lại.
Rối loạn thở thường xuất hiện trong giai đoạn giấc ngủ delta và REM. |